Staat van de gemeente

Resultaat

Het afgelopen jaar hebben wij u tussentijds geïnformeerd over de ontwikkeling van het saldo.
Bij de 2e Tussen rapportage 2019 kwam het saldo uit op € 36.000 positief. Het jaarrekening resultaat 2019 komt uit op € 354.000 positief.

De verschillen lichten we toe bij de domeinen of bij de toelichting op de balans. Enkele factoren die het verschil verklaren zijn extra inkomsten door extra uitkering gemeente fonds (€ 683 V), lagere rentelasten (€ 209 V) en meer opbrengsten bouwleges (€ 338 V). Aan de lasten kant zien we meer kosten voor openbare verlichting (€ 99 N), hebben we de voorziening debiteuren op niveau gebracht (€ 360 N) en hebben we geld in een voorziening gedoteerd voor de schadeloosstelling van de Omgevingsdienst (€ 475 N).

Bestemming saldo

1) In de raad van 11/2/2020 is een voorstel voorgelegd, decentralisatie uitkering    
    klimaatakkoord. In dit voorstel is aangegeven om een bedrag van 251 duizend euro in
   2020 te besteden. Dit bedrag via het raadsbesluit van de jaarrekening bij
   winstbestemming beschikbaar stellen.

2) Voorgesteld wordt om de overige middelen te doteren in de Algemene reserve.   

Klantenservice:
Alle klachten, complimenten en tips worden snel en actief opgepakt. Met als doel een excellente klantbeleving en een lerende organisatie. Inwoners waarderen dit contact als zeer positief (8,8).

Begraafplaats Waarland
Bewoners uit Waarland hebben in samenspraak met de gemeente besloten om een deel van het onderhoud aan de begraafplaats zelf te gaan doen. Een mooi voorbeeld van 'Right to Challenge'(hiervan is sprake wanneer inwoners taken van de gemeente kunnen overnemen als zij denken dat het anders, slimmer en/of goedkoper kan).

Herinrichting raadzaal en foyer
In samenspraak met de raad hebben we de raadszaal gemoderniseerd. De raadszaal is voorzien van verplaatsbaar meubilair en nieuwe technische voorzieningen. Hieronder een nieuw video- en vergadersysteem. Door de multifunctionele mogelijkheden van de nieuwe ruimte beschikt de organisatie over 34 extra (aanland) werkplekken. Hieraan was behoefte in het kader van het flexibel werken. Er kunnen bijeenkomsten en presentaties worden georganiseerd voor grotere groepen. Ook kan de raad op nieuwe manieren vergaderen en debatteren. De herinrichting van de ruimte is uitgevoerd binnen het beschikbaar gestelde budget.

Woningbouw
In 2019 is gestart met de bouw van 211 woningen. Dit in diverse projecten en kernen, zoals Nes Noord en Laan in Schagen, Warmenhuizen Centrum en Abbestederweg in Callantsoog. We hadden als doel gesteld om in 2019 te starten met de bouw van 300 woningen. Vanwege vertraging in een paar projecten wordt dit aantal niet gehaald.

Om te zorgen voor voldoende en continue bouwproductie na 2019 hebben we gewerkt aan de voorbereiding van nieuwe projecten, uitwerking van plannen en verdere uitvoering van bestaande woningbouwprojecten.

Zo is de locatie Oudshoorn in Schagen definitief vrijgekomen om te kunnen worden ontwikkeld als woningbouwlocatie. Ook hebben we samen met de inwoners van Warmenhuizen het stedenbouwkundig plan Remmerdel in Warmenhuizen uitgewerkt. Tevens Is het stedenbouwkundig plan Waldervaart vrijwel gereed voor besluitvorming. De bestemmingsplannen 't Zand Noord, Dirkshorn Zuid en Westerpark zijn onherroepelijk geworden.

In het najaar van 2019 zijn consultaties gehouden met bewoners en dorpsraden, Dit in het kader van de woonvisie. Samen met de gemaakte prestatieafspraken in 2019 met de wooncorporaties is er nadrukkelijk aandacht voor de urgentie van de bouw van sociale huurwoningen.

Bedrijvigheid
Herontwikkeling Makado
Voor de herontwikkeling van winkelcentrum Makado hebben we de omgevingsvergunning verleend. Daarmee is ook de komst van de Lidl naar Schagen/Makado mogelijk gemaakt. Het centrumgebied van Schagen krijgt hierdoor een nieuwe economische impuls.

Pallas en Energy & Health Campus
Het bestemmingsplan Pallas reactor is in 2019 door de raad vastgesteld. De verdere uitwerking van de reactor is in volle gang. Er is begonnen met de ontwikkeling van de Energy & Health campus in Petten. Er zijn een solarlab en biomassa-lab geopend. Hiermee zijn laboratoria behouden gebleven. Daarmee is hoogwaardige werkgelegenheid binnen de gemeente gegroeid.

Regionaal programma De Kop Werkt!
2019 is het derde uitvoeringsjaar van het regionaal programma De Kop Werkt! Voor Schagen zijn de projecten revitalisering Groote Keeten en Oudesluis afgerond.

Toerisme
Verschillende doelstellingen zijn behaald. Zo is door Schagen Marktstad voor de invoering van een Bedrijveninvesteringszone (BIZ) gestemd. En in Petten zijn in 2019, ter bevordering van de toeristische en economische aantrekkelijkheid een aantal projecten tot afronding gekomen. Het duingebied en het dorp zijn meer met elkaar verbonden.

Omgevingswet
Wij zijn in 2019 gestart met de voorbereiding van de Omgevingswet en -visie. We zijn onder meer een partnership aangegaan met de leverancier van ons zaaksysteem. Hierdoor kunnen we aan de voorkant meedenken over hoe onze werkomgeving optimaal kan worden ingericht voor de Omgevingswet. Ook hebben wij een succesvolle aanbesteding gehad. Met het geselecteerde stedenbouwkundige bureau hebben we een start gemaakt met het participatietraject om de omgevingsvisie vorm te geven.

Realiseren Dorpsontmoetingsplekken
In 2019 hebben we inwonersinitiatieven in de kernen Schagerbrug, Burgerbrug, ’t Zand (DOP) kunnen honoreren voor het ontwikkelen van ontmoetingsplekken/huiskamers.  

Uitstroom bijstandsuitkeringen
Er zijn 61 mensen uitgestroomd, uit de bijstandsuitkering naar betaald werd. Dit is minder dan in 2018, toen waren het er 78. Toch kan het aantal van 61 als succesvol worden beschouwd. De mensen die nu een bijstandsuitkering ontvangen hebben gemiddeld een grotere afstand tot de arbeidsmarkt dan in voorgaande jaren. Het aantal mensen dat inkomsten heeft naast de uitkering is gestegen. Het bedrag van verrekende inkomsten is in 2019 € 98.183 meer dan in 2018.

Ontwikkelingen maatwerkvoorzieningen WMO en jeugd
Het aantal aanvragen WMO is met 9,58% gestegen, Jeugdzorg met 37,93%. Eerder hebben we hierover al aangegeven dat we daardoor moesten bezuinigen.

Invoering topsportfonds
Het topsportfonds kan succesvol worden genoemd. Er hebben 47 individuele sporters en 3 teams gebruik gemaakt van dit fonds.

Invoeren muziekonderwijs basisscholen
Het is gelukt om te realiseren dat op alle basisscholen muziekles wordt gegeven door een vakleerkracht.

Brandveiligheid alle panden: voldoen aan eisen
Eind 2019 is de inhaalslag brandveiligheid afgerond. Dat betekent dat de ongeveer 400 gebouwen, waarvoor een melding of omgevingsvergunning brandveilig gebruik is afgegeven zijn bezocht en gecontroleerd. Een melding is nodig als er meer dan 50 mensen gelijktijdig aanwezig (kunnen) zijn. Een vergunning is nodig als er dagverblijf wordt gegeven aan meer dan 10 kinderen of gehandicapten en/of als er meer dan 4 mensen overnachten (logiesverblijf). Het betreft dus grote winkels, bioscopen, kerken, verzorgingshuizen, scholen, kinderdagverblijven, sporthallen, hotels en horecagelegenheden, maar ook bijvoorbeeld het gemeentehuis. Dat betekent niet dat er nooit meer brand zou kunnen voorkomen, maar wel dat we alles hebben gedaan om de gevolgen te beperken.

Basis op Orde
In 2019 is het project: Basis op Orde afgerond. Het gegevensbeheersysteem (Obsurv) is operationeel. Medewerkers kunnen volgens de nieuwe manier werken. Daarbij hebben we inzicht gekregen in de financiële gevolgen. Ook zijn de beheerplannen gemaakt, processen ingericht en rollen en verantwoordelijkheden belegd. Door de financiële (meerjaren) inzichten schuiven wij geen financiële lasten -van investeringen in bijvoorbeeld wegen, plantsoenen en civiele kunstwerken- door naar volgende generaties.

Duurzaamheid
Er zijn grote stappen gemaakt in de verduurzaming van de gemeente Schagen.

--> Vernieuwing openbare verlichting
In 2019 is het project van de vervanging van de lichtarmaturen naar LED afgerond. In 2 jaar tijd zijn ruim 11.000 armaturen naar LED aangepast. Tegelijkertijd zijn 640 ernstig beschadigde lichtmasten direct vervangen voor nieuwe lichtmasten. De grootschalige aanpassing naar LED-verlichting hebben we ruimschoots binnen het projectbudget gerealiseerd.  

--> Duurzaamheidslening Schagen
Afgelopen jaar hebben we de duurzaamheidslening Schagen geïntroduceerd. Dit bleek een enorm succes, aangezien binnen 7 maanden het leenplafond bereikt was. Inwoners blijken de lening vooral te gebruiken voor het aanbrengen van zonnepanelen op hun dak en voor isolerende maatregelen. Door betere isolatie en de opwekking van elektriciteit via de zon neemt de warmtevraag af. Zo worden huizen beter geschikt voor andere warmtebronnen dan aardgas.

--> Verduurzaming gemeentelijk vastgoed en bedrijventerreinen
In 2019 is het project verduurzaming gemeentelijk vastgoed gestart. Hiermee wordt het energieverbruik van de gemeentelijke gebouwen in 3 jaar tijd fors omlaag gebracht. In het kader van de voorbeeldfunctie hanteren we hierbij een hogere ambitie dan landelijk wordt vereist. Ook de verduurzaming van verenigingsgebouwen is gestart. Veel verenigingen hebben op kosten van de gemeente zonnepanelen kunnen aanbrengen of andere duurzaamheidsmaatregelen genomen. In 2019 hebben we ondersteund bij een succesvol traject om het bedrijventerrein in "t Zand, middels collectieve inkoop, te voorzien van zonnepanelen en ledverlichting. In navolging hierop zijn we gestart met soortgelijke trajecten op 3 andere bedrijventerreinen.

--> Afvalinzameling, Afvalverwerking en Afvalvermarkting
In 2019 zijn door concrete maatregelen de afvalinzameling, - verwerking en vermarkting duurzamer gemaakt. Wel hebben we in 2019 aanmerkelijk meer kosten gemaakt. Dit vindt zijn oorzaak in stijgende verwerkingstarieven en de fors gestegen afvalstoffenbelasting (Rijk) enerzijds en de dalende retour opbrengsten van de waardevolle stromen: textiel, glas, metaal en papier anderzijds. Daarnaast worden de begrote opbrengsten van de kunststof verpakkingen in 2019 niet volledig gerealiseerd. In 2019 is de afvalverwijdering niet kostendekkend. Bovendien is de reserve afvalstoffenheffing leeg. Zie voor uitgebreide toelichting de paragraaf kapitaalgoederen en het domein leefomgeving en duurzaamheid.

Vernieuwingen
In Dirkshorn (Ruimtevaartbuurt, Dorpsplein, Dorpsstraat), Groote Keten (Dorpsplein) en Schagen (Nieuwstraat, Schubertstraat, Langestaat en Populierenlaan) is de buitenruimte geheel vernieuwd. Daarnaast zijn, met participatie van dorpsraden, bewoners en overige belanghebbenden, voorbereidingen getroffen voor de renovaties in Waarland (Hoebelaan en Jonkerstraat), Schagerbrug (Schagerweg) en Harenkarspel (diverse straten).

Meer bomen en groen
Onder het motto: 'Schagen groeit door' zijn in 2019 veel groenprojecten afgerond. Ook zijn we nieuwe groeninitiatieven gestart. We hebben veel nieuwe bomen geplaatst, bloembollen geplant, appelras 'Schager Rood' opnieuw uitgevonden, groenvakken gerenoveerd, bermsafari's georganiseerd en medewerking verleend aan burgerinitiatieven gericht op het vergroenen van de leefomgeving.

Grondbeleid
In de paragraaf Grondbeleid staat de voortgang van de diverse bouwgrondexploitaties van de gemeente.

Ontwikkeling grondexploitatieportefeuille
De grondexploitatieportefeuille omvat per 31-12-2019 13 grondexploitaties. In 2019 zijn twee grondexploitaties door de raad vastgesteld: Callantsoog Denneweg en Schagen Regioplein. Er zijn geen grondexploitaties afgesloten.

Onderbouwing (tussentijdse) winstneming
Conform BBV regelgeving heeft in 2019 een (tussentijdse) winstneming plaatsgevonden op de projecten Schagen Beethovenlaan, Burgerbrug naast brede school, Sint Maartensbrug naast brede school, Warmenhuizen centrum fase 2, Tuitjenhorn De Dijken en 't Zand Noord. De winstneming komt ten gunste aan de reserve grondexploitaties (zie ook: 'ontwikkeling reserve grondexploitatie').

Ontwikkeling boekwaarde
De boekwaarde - de som van gerealiseerde kosten en opbrengsten -  is in 2019 per saldo met € 1,521 miljoen toegenomen. Per 31-12-2019 bedraagt de bruto boekwaarde van de bouwgronden in exploitatie € 8,21 miljoen.

Ontwikkeling voorzieningen en reserve grondexploitaties
Voorzieningen worden getroffen bij een te verwachten nadelig resultaat van de grondexploitatie.
De verliesvoorziening is in 2019 toegenomen met € 1,21 miljoen. Per 31-12-2019 bedraagt de totale voorziening € 2,39 miljoen. Deze voorziening heeft betrekking op grondexploitatie Schagen Lagedijk.
De reserve grondexploitatie is in 2019 per saldo toegenomen met € 4,24 miljoen. Per 31-12-2019 is de stand van de reserve grondexploitatie € 6,98 miljoen.

Tafelzilver
In totaal is in 2019 € 745 duizend meer gerealiseerd dan benodigd was voor de eerste doelstelling van € 6,2 miljoen. Totaal opbrengst Tafelzilver is € 6.945 miljoen. De eerste doelstelling tafelzilver wordt afgesloten.

Balans

Toelichting belangrijkste wijzigingen:

Activa
Bij de materiële vaste activa valt de toename van investeringen met een maatschappelijk nut op. De nieuwe investeringen worden afgedekt door de reserve Financiering investeringen maatschappelijk nut, zodat er geen exploitatielasten ontstaan. Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoordig moeten we dit zo zichtbaar maken op de balans.

Bij de liquide middelen een saldo opgenomen van ruim 8 miljoen Dit saldo is ten opzichte van vorig jaar ruim 5 miljoen hoger. Dit wordt mede veroorzaakt door het aantrekken van een vaste geldlening met een looptijd van iets langer dan een jaar. Zie hiervoor ook de vaste schulden > 1 jaar aan de passiva kant.

Passiva
Het eigen vermogen is met € 8 miljoen toegenomen. Deze toename komt door toevoegingen aan de  bestemmingsreserves.  In 2019 zijn dotaties gedaan in de reserve grondexploitatie door een winstneming bij exploitatie 't Zand en Warmenhuizen-centrum. Ook is de reserve financiering maatschappelijk nut met € 4 miljoen toegenomen.
De schulden < 1 jaar zijn afgenomen doordat minder kasgeld is aangetrokken en door mutaties in het crediteurensaldo.

 COVID-19 (Coronavirus) en jaarrekening 2019
Het COVID-19  virus heeft geen financiële gevolgen voor de jaarrekening 2019. Wel heeft het COVID-19 virus gevolgen voor de financiën van 2020 vanwege de maatschappelijke impact.
Via rapportages in 2020 wordt u hierover verder geïnformeerd.

Risicobeheer, renterisiconorm, kasgeldlimiet
Voor de beheersing van de renterisico's gelden twee concrete richtlijnen: De renterisiconorm en de kasgeldlimiet (beide genoemd in de Wet FIDO).

Renterisiconorm:
Het totaal van de leningen waarvan de rente komend jaar wordt aangepast en het bedrag van de jaarlijkse aflossingen mogen samen niet meer bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. In de tabel renterisiconorm is de ontwikkeling van de renterisiconorm weergegeven. Wij hebben geen langlopende geldleningen waarop wij de komende jaren een renterisico lopen. Dus blijven we hierdoor ruimschoots binnen de wettelijke norm (wet FIDO).

Kasgeldlimiet:
De wet FIDO schrijft voor dat de toezichthouder (provincie) geïnformeerd moet worden als de kasgeldlimiet drie opeenvolgende kwartalen wordt overschreden. In 2019 is de kasgeldlimiet niet overschreden.

Lastendruk
In de Coelo-atlas wordt ieder jaar een objectieve vergelijking gemaakt van de woonlasten per gemeente. De gemeente Schagen zit landelijk gezien op het gemiddelde met een plaats 211 op de ranglijst. Op de ranglijst wordt de gemeente met de laagste woonlasten aangegeven met nummer 1 en de hoogste met nummer 372.

Bij de berekening van het gemiddelde bedrag dat een huishouden aan gemeentelijke woonlasten betaalt, worden de OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing betrokken. De gemiddelde woonlasten in Schagen bedragen € 768,- landelijk is dit € 740,-. (voor nadere informatie zie de paragraaf lokale heffingen).

Risicomanagement

Risicomanagement staat in de belangstelling van de gemeenteraad (i.c. de auditcommissie), het college en de organisatie. De gemeente Schagen voldoet aan de wettelijke verplichting, maar het risicomanagement maakt nog geen integraal deel uit van de P&C-cyclus.

Risicomanagement moet vooral zorgen voor risicobewustzijn. Risicobewustzijn zorgt voor een goede balans tussen risico’s nemen en risico’s beheersen. Het continu organiseren van aandacht voor het gesprek over risico’s vormt de basis van deze aanpak. Met als resultaat dat de realisatie van de doelstellingen uit het meerjarenuitvoeringsprogramma zal verbeteren. Het restrisico en daarmee de omvang van het noodzakelijke weerstandsvermogen zullen afnemen.

Om het risicomanagement een impuls te geven, zijn we bezig een nieuwe procedure rondom risicomanagement te maken. Hierbij betrekken we ook de gemeenteraad. In april is het onderwerp besproken in de auditcommissie. Het gaat om het duidelijk krijgen van de definities en begrippen, het benoemen van taken en rollen, hoe risico's geregistreerd worden, hoe we hierover communiceren en hoe we het uiteindelijk presenteren.  

In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing is een risico top 10 opgenomen waarbij een verwijzing is gemaakt naar de domeinen. en een aantal risico's is kort toegelicht.

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Bij de begroting kwam de ratio voor het incidentele weerstandsvermogen uit op 1,0. Bij de jaarrekening is dit 1.18

De ratio voor het structurele weerstandsvermogen bedroeg bij de begroting 8.0 Bij de jaarrekening is dit 6.28

Verwachten we nog nieuwe risico’s in de toekomst? Ja, negatieve en kansen!
Het ministerie van Binnenlandse Zaken is bezig met een herijking van het gemeentefonds.  Verschuivingen met en binnen de verdeelmaatstaven kunnen een financieel impact hebben.

De belastingdienst heeft over het jaar 2016 een boekenonderzoek uitgevoerd. UItkomsten van dit onderzoek kunnen leiden tot een naheffing waarvan de hoogte nog niet is in te schatten.

Een ondernemer heeft een rechtszaak aangespannen over de bijdrage aan en de inzet van het parkeerfonds. De gerechtelijke uitspraak is twee keer uitgesteld en wordt nu verwacht in de maand maart. Een negatieve uitspraak kan flinke financiële gevolgen hebben.

In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing staat ook een aantal wettelijk voorgeschreven kengetallen. De netto schuldquote is gedaald van 35,9 naar 31,3. Dit komt aan de ene kant doordat we meer zijn gaan lenen en aan de andere kant onze totale baten zijn toegenomen. De grotere stijging van de baten werkt bij deze ratio gunstiger door dan de stijging van de schulden. De ratio van de solvabiliteit is gestegen van 40,1 naar 42,5

Het percentage belastingcapaciteit laat zien, dat we met onze lokale lasten net boven het landelijk gemiddelde bewegen.